terug naar overzicht

Cognitief functioneren neemt af na OI

Eén van de syptomen die ME/cvs patiënten het meest rapporteren, zijn beperkingen in het cognitief functioneren. Patiënten beschrijven deze cognitieve symptomen als even invaliderend als de fysieke symptomen.

Cognitieve symptomen bij ME/cvs

De problemen met geheugen en concentratie worden door ME/cvs patiënten beschreven als:

  • brainfog,
  • verwarring,
  • desoriëntatie,
  • moeite met concentreren,
  • zich niet kunnen focussen,
  • moeite met verwerken van informatie,
  • moeite om te multitasken,
  • een slechter functionerend korte termijn geheugen.

In ernstiger gevallen hebben patiënten moeite om taken te doen die volgehouden aandacht vereisen en rapporteren problemen met het uitvoeren van zelfs relatief simpele activiteiten, zoals tv kijken.

De hypothese van de onderzoekers in deze studie is dat cognitieve achteruitgang bij ME/cvs patiënten aanwezig is na orthostatische stress veroorzaakt door de kanteltafeltest.

Orthostatische intolerantie

Orthostatische Intolerantie (OI) is een klinische aandoening. Hierbij verslechteren de symptomen bij het (gaan) zitten of staan. De symptomen verbeteren weer, hoewel ze niet hoeven te verdwijnen, door te gaan liggen. Het wordt gekenmerkt door de volgende symptomen:

  • Cerebrale hypoperfusie: hierbij is de bloedstroom naar de hersenen verminderd wat leidt tot een licht gevoel in het hoofd, (bijna) flauwvallen, verminderde concentratie, hoofdpijn en een (minder) scherp zicht.
  • Sympathische zenuwstelsel activatie: dit leidt tot krachtige hartslagen, hartkloppingen, trillingen en pijn op de borst.
  • Andere veel voorkomende tekenen van OI zijn vermoeidheid, een gevoel van zwakte, intolerantie voor lichte inspanning, misselijkheid, buikpijn, een bleek gezicht, zenuwachtigheid en kortademigheid.

Het onderzoek

385 ME/cvs patiënten bij wie ook OI werd vermoed, werden onderzocht. Na toepassen van de uitsluitingscriteria bleven hiervan 128 personen over. 84% hiervan rapporteerde tijdens de anamnese geheugen en concentratieproblemen.

Deelnemers voldeden aan de criteria voor deze studie als ze o.a.:

  • tussen november 2015 en juni 2018 werden onderzocht,
  • voldeden aan de criteria voor ME/cvs (zowel Fukuda 1994 als ICC 2011, waarbij de uitsluitingscriteria werden toegepast),
  • een kanteltafeltest ondergingen i.v.m. klinische verdenking op OI
  • diagnose OI kregen volgens de IOM criteria,
  • de volledige visuele 2- en 3-back tests hadden voltooid.

De scores op cognitieve testen werden slechter naarmate de hellingshoek van de kanteltafel groter werd en hoe ingewikkelder de cognitieve test was.

Het doel van deze studie was te bepalen of cognitieve beperkingen blijven aanhouden nádat de kanteltafeltest is voltooid.

Cognitieve disfunctie maakt onderdeel uit van de post-exertionele malaise (PEM). Het begin van PEM wordt op verschillende manieren gerapporteerd in de literatuur, van onmiddellijk na de stressor tot dagen nadien. Daarom onderzochten de onderzoekers cognitieve achteruitgang onmiddellijk ná de kanteltafeltest.

Methodes

2- en 3- back tests
In deze studie werden ME/cvs patiënten met orthostatische symptomen getest door middel van een cognitieve 2- en 3- back test, die zij vóór en binnen 5 minuten ná de kanteltafeltest online moesten invullen.

Patiënten moesten klikken wanneer het plaatje in het scherm overeenkwam met iets dat zij twee of drie plaatjes geleden hadden gezien. Het percentage correcte antwoorden en de reactietijden voor en na de kanteltafeltest voor zowel de 2- als de 3-back testen werd geregistreerd.

30 minuten kanteltafeltest
De 30 minuten kanteltafeltest houdt in dat patiënten eerst 15 minuten liggen, waarna de kanteltafel voorzichtig wordt gekanteld tot een hoek van 70 graden. Zij blijven dan 30 minuten in deze hellingshoek staan. De test eindigt na 30 minuten, of op verzoek van de patiënt of bij (bijna) flauwvallen. De hartslag en de bloeddruk (onderdruk en bovendruk) worden voortdurend gemeten, evenals de hoeveelheid koolstofdioxide via de neus.

Resultaten

Bij de patiënten met orthostatische symptomen nam het percentage juiste antwoorden op de 2-backtest na de kanteltafeltest af van 77 (18) tot 62 (21) en van de 3-terugtest van 57 (17) naar 41 (17), beide p < 0.0001).

De percentages correcte antwoorden werden lager en de reactietijd nam toe ná de kanteltafeltest. Het maakte hierbij geen verschil of iemand ernstiger of minder ernstig ziek was. Het maakte ook geen verschil of er naast ME/cvs sprake was van fibromyalgie.

Bij volwassenen met ME/cvs volgt achteruitgang van cognitief functioneren op orthostatische stress testen (kanteltafeltesten). Deze achteruitgang van cognitief functioneren trad onafhankelijk op van de veranderingen in bloeddruk en hartslag tijdens de kanteltafeltest.

Er waren geen verschillen qua percentages goede antwoorden en reactietijd tussen ME/cvs patiënten zonder afwijkingen in hartslag en bloeddruk en ME/cvs patiënten met POTS of OH. De cognitieve afwijkingen bij ME/cvs zijn dus niet beperkt tot de patiënten die ook POTS / OH hebben.

Discussie

Eerder stelden de onderzoekers al vast dat ME/cvs patiënten met een normale reactie van hartslag en bloeddruk op een 30 minuten kanteltafeltest tóch een significante afname hebben van hersenbloedstroom.

Het werkgeheugen bij volwassenen met ME/cvs blijft beperkt ná een 30 minuten kanteltafeltest. Deze achteruitgang van het werkgeheugen kan verklaard worden door een afname in hersenbloedstroom tijdens de kanteltafeltest, ondanks veranderingen in bloeddruk en hartslag.

Postexertionele malaise (PEM) is een verergering van sommige of alle ME/cvs symptomen. PEM treedt op na fysieke of cognitieve inspanning en leidt tot een afname in functionele mogelijkheden. De resultaten van deze studie suggereren dat PEM onmiddellijk na het voltooien van de orthostatische stresstest begint.

Dit was een samenvatting van opnieuw een studie van Linda van Campen, Peter Rowe, Freek Verheugt en Frans Visser, gepubliceerd in Autonomic Neuroscience. Het volledige (Engelstalige) artikel vind je hier.

Anderen bekeken ook

Vergelijking van actieve zittest en kanteltafeltest voor POTS

De auteurs hebben aangetoond dat POTS-patiënten ook bij de zittende test tachycardie hebben bij het overschakelen van een liggende positie naar een zithouding.

Vergelijken POTS bij Long Covid en ME zonder en door EBV

Orthostatische Intolerantie bij Long Covid en bij ME/cvs na EBV infectie en zonder acute trigger

2023: terugblik op een jaar ME/cvs-onderzoek

2023 zal worden herinnerd als het jaar waarin artificiële intelligentie haar grote doorbraak maakte, maar wat bracht het voor het onderzoek naar ME/cvs? Nu het jaar zijn laatste hoofdstuk nadert, is het tijd om de meest interessante ME/cvs-onderzoeken van 2023 te beoordelen. WASF3 en de spierbiopten van het NIH We beginnen met de intrigerende bevindingen gepubliceerd door