“Waarom moeten zorgen altijd de kop ingedrukt worden? Waarom kan er niet eens gewoon geluisterd worden? Ik wil niet altijd getroost worden. Mijn negatieve gevoelens mogen er toch ook zijn?”
Wanneer we spreken over positiviteit, lijkt het alsof we in een maatschappij leven die geobsedeerd is door het hebben van een zonnige kijk op het leven. Positieve berichten, inspirerende quotes en zelfhulpmantra’s vullen onze sociale media. Hierdoor ontstaat de druk om altijd ‘happy’ en ‘positief’ te zijn. Maar wat als je te maken hebt met een chronische ziekte, waarbij elke dag een strijd kan zijn?
Altijd maar optimistisch
Giftige positiviteit verwijst naar het ongezond en overmatig benadrukken van positiviteit en het vermijden van negatieve emoties, problemen of strijd. Het kan schadelijk zijn omdat het de echte gevoelens van mensen ontkent, negeert of heel klein maakt. Het idee is dat je altijd optimistisch, gelukkig en blij moet blijven, ongeacht de omstandigheden. Daardoor voelen veel mensen zich niet gehoord of begrepen en heel eenzaam.
Want laten we eerlijk zijn, leven met ME is niet makkelijk Het is vaak eerder overleven dan leven en voelen we ons gewoon niet goed. Die gevoelens moeten niet weggestopt worden. Het is juist fijn als anderen je horen en je begrijpen i.p.v. je steeds maar proberen op te vrolijken met goed bedoelde, maar vaak verkeerd vallende, adviezen of positiviteit. Dan is het net of je negatieve gevoelens er niet mogen zijn.
Goed bedoeld
De druk om altijd ‘sterk’ en ‘positief’ te zijn, kan er juist voor zorgen dat mensen zich terugtrekken in hun eigen wereld van strijd, ellende en pijn. Meestal bedoelen mensen het wel goed, maar door aan gevoelens en lijden voorbij te gaan, bereiken ze vaak het tegenovergestelde. Een luisterend oor en empathie helpt veel meer.
Enkele voorbeelden van giftige positiviteit:
- Bagatelliseren van problemen
Giftige positiviteit kan zich uiten als het kleiner maken van ernstige problemen.
Bijvoorbeeld wanneer iemand te maken heeft met verlies van gezondheid.
Fout: “Ach, maak je geen zorgen, het komt wel goed. Denk wat meer aan positieve dingen!”
Beter: “Ik begrijp dat je je zorgen maakt. Wil je erover praten?”
- Ontkennen van negatieve emoties
Een ander voorbeeld is het ontkennen of onderdrukken van negatieve emoties. Bijvoorbeeld als iemand zich verdrietig voelt.
Fout: “Stop met klagen en wees gewoon gelukkig. Er is altijd een reden om te glimlachen!”
Beter: “Het is normaal om verdrietig of boos te zijn. Ik ben er voor je.”
Negeren van eigen gezondheid
Ook kan giftige positiviteit zelfzorg in de weg staan door het idee dat men altijd gelukkig en positief moet zijn, zelfs als dit ten koste gaat van de eigen gezondheid.
Bijvoorbeeld, het negeren van klachten en het niet of onvoldoende rust nemen, omdat men gelooft dat negatieve emoties niet toegestaan zijn.
Negatieve gevoelens hebben betekent niet dat men opgeeft of pessimistisch is. Het betekent eerder dat iemand de realiteit van de situatie inziet en ruimte geeft aan alle emoties. Het is een teken van kracht om toe te geven aan verdriet, boosheid of frustratie. Het geeft ruimte om te rouwen om het verlies van gezondheid en tegelijkertijd proberen het te accepteren.
Empathie en begrip
Laten we afstappen van het ideaalbeeld van eeuwige positiviteit en ruimte maken voor empathie en begrip. We moeten niet de schijn ophouden dat alles altijd goed gaat. Laten we zorgen dat mensen met een chronische ziekte hun ervaringen kunnen delen, ook de schaduwzijden hiervan. En dat negatieve gevoelens niet worden gezien als zwakte, maar bij het leven horen, vooral bij ziekten en andere uitdagingen.
Het is dus belangrijk om te erkennen dat het normaal en gezond is om verschillende emoties te hebben. Het accepteren van deze emoties en het uiten ervan draagt bij aan een gezond emotioneel welzijn. Het streven naar een positieve mindset mag niet ten koste gaan van het negeren van zorgen, pijn of verdriet.
Yvonne van der Ploeg
Eerder verschenen in Lees ME 48