18 december 2024
Onderzoekers van de Vrije Universiteit Amsterdam en het Amsterdam UMC, onder leiding van Rob Wüst, hebben een overzichtsartikel gepubliceerd over de gevolgen van veranderingen die plaatsvinden in de spieren van Long Covid patiënten. Het literatuuronderzoek naar Long Covid was de basis hiervoor. Ze hebben dit in een persbericht bekend gemaakt.
Hun recente overzichtsartikel werpt licht op de mogelijke oorzaken van inspanningsbeperkingen en post-exertionele malaise (PEM) – een kernsymptoom van Long Covid. Het artikel is tot stand gekomen doordat de onderzoekers literatuuronderzoek hebben gedaan. Het is een belangrijk onderzoek, want het kan bijdragen aan het krijgen van nieuwe inzichten over Long Covid en de uitdagingen waarmee patiënten worden geconfronteerd.
Uitkomsten literatuuronderzoek naar Long Covid
Uit het literatuuronderzoek naar Long Covid is naar voren gekomen dat er meerdere veranderingen in de spieren van Long Covid patiënten zijn waar te nemen. Deze veranderingen in de spieren zorgen er mogelijk voor dat Long Covid patiënten minder inspanning kunnen leveren.
De onderzoekers richten zich in hun review artikel op specifieke spier-gerelateerde veranderingen, zoals een verstoring in de mitochondriale functie, waardoor de spieren minder energie kunnen genereren, problemen met de zuurstoftoevoer naar de spieren, en een verschuiving naar een minder efficiënt type spiervezel. Daarnaast wijzen ze op de rol van ontstekingen en schade aan spierweefsel na inspanning.
Deze inzichten bieden nieuwe aanknopingspunten om beter te begrijpen waarom inspanning bij sommige patiënten leidt tot een toename van klachten zoals vermoeidheid, spierpijn en PEM, en waarom het voor veel patiënten moeilijk is om hun gebruikelijke dagelijkse activiteiten of zelfs lichte fysieke inspanning weer op te pakken, zonder verergering van klachten.
- Long Covid gaat gepaard met een verandering in de stofwisseling en eigenschappen van de spieren. Dit kan verklaren waarom vermoeidheid sneller optreedt.
- De mitochondriën, de ‘energiefabrieken’ van de cel, werken minder goed. Dit betekent dat spieren minder energie kunnen produceren en sneller uitgeput raken.
- Problemen in de zuurstoftoevoer naar spieren kunnen de symptomen versterken. Dit probleem wordt mogelijk veroorzaakt door veranderingen in het capillair netwerk (kleine bloedvaatjes die zuurstof naar de spieren brengen) en de endotheelcellen (cellen die de bloedvaten bekleden).
- Post-exertionele malaise wordt waarschijnlijk verergerd door schade aan spierweefsel en ophoping van immuuncellen in spieren na inspanning. Dit kan leiden tot spierpijn.
Bespreking uitkomsten literatuuronderzoek naar Long Covid
Veranderingen in skeletspieren bij Long Covid
Er zijn dus veranderingen in de skeletspieren zichtbaar bij Long Covid patiënten. Dat blijkt duidelijk uit het literatuuronderzoek naar Long Covid. In de afbeelding zie je om welke veranderingen het gaat. Terwijl het bewijs voor verminderde aerobe capaciteiten bij Long Covid blijft groeien, worden de overeenkomsten met aerobe tekorten die bij ME/CVS worden waargenomen steeds duidelijker.
PEM
Vanwege de ontwikkeling van PEM bij Long Covid patiënten, hebben verschillende onderzoeksgroepen voorgesteld dat de veranderingen in de skeletspieren bij Long Covid simpelweg te wijten zijn aan deconditionering of fysieke inactiviteit.
Hoewel patiënten met Long Covid de neiging hebben minder actief te zijn dan gezonde individuen, handhaven velen nog steeds een fysiek activiteitsniveau dat vergelijkbaar is met dat van de gemiddelde Amerikaanse burger die niet aan PEM lijdt. Fysiek inactieve mensen lijden niet aan PEM en de veranderingen in de skeletspieren bij Long Covid zijn anders dan die welke het gevolg zijn van strikte bedrust.
Strikte bedrust of immobilisatie van ledematen veroorzaakt normaal gesproken spieratrofie, capillaire verdunning (al aanwezig binnen 6 dagen na bedrust), insuline-ongevoeligheid en een veranderd mitochondriaal substraatgebruik. En dit wordt in het algemeen juist niet waargenomen bij patiënten met Long Covid.
Uiteraard zal heel weinig doen op lange termijn wel gevolgen hebben voor je gezondheid. De gevolgen van deconditionering kunnen op de lange termijn dus ook gevolgen hebben voor patiënten met Long Covid. Maar ondanks deze gevolgen zijn de waargenomen veranderingen bij Long Covid patiënten in de skeletspieren anders dan de veranderingen die optreden na deconditionering.
De auteurs benadrukken dat de mechanismen achter PEM en Long Covid nog niet volledig begrepen worden, en dat er momenteel geen effectieve behandelingen beschikbaar zijn om deze spier-gerelateerde problemen direct aan te pakken. De bevindingen bieden echter belangrijke aanknopingspunten voor verder onderzoek.
Dr. Wüst, leider van het literatuuronderzoek naar Long Covid, geeft aan: “Ons doel is om zowel patiënten als zorgverleners te ondersteunen door inzicht te geven in de oorzaken van deze complexe aandoening. We hopen dat onze bevindingen bijdragen aan gerichtere behandelingen en een verbeterde zorg voor patiënten.”
Afsluiting
Er is, in het literatuuronderzoek naar Long Covid, duidelijk bewijs gezien van skeletspierveranderingen, waaronder mitochondriale en endotheliale afwijkingen bij patiënten met Long Covid. Dit kan mogelijk de oorzaak zijn van de reacties op lichaamsbeweging.
De heterogeniteit en de duur van de ziekte resulteren in verschillende skeletspierfenotypes, en deze verdienen nader onderzoek. Toekomstig onderzoek zou ook de endotheliale functie, de mogelijke implicaties van amyloïdebevattende afzettingen in skeletspieren en de onderliggende pathofysiologie van PEM moeten onderzoeken en hoe het bijdraagt aan de progressie van Long Covid.
Openstaande vragen
- Wat veroorzaakt post-exertionele malaise (PEM) bij patiënten met langdurige COVID?
- Wat is de relatieve bijdrage van een sedentaire levensstijl aan de veranderingen in de skeletspieren die bij patiënten worden waargenomen?
- In hoeverre is de endotheelfunctie aangetast bij patiënten met langdurige COVID, en draagt dit bij aan bewegingsbeperking en PEM?
- Hoe veroorzaakt langdurige COVID neuropathie van de kleine vezels en spieratrofie, en wat zijn de gevolgen op de lange termijn?
- Zouden auto-immuniteit of amyloïdebevattende stolsels een centrale rol kunnen spelen bij de spier- en vaatdisfunctie bij langdurige COVID?
- Zijn niet-invasieve technieken – zoals kwalitatieve elektromyografie, nabij-infraroodspectroscopie of functionele magnetische resonantiebeeldvorming – haalbare alternatieven voor de diagnose van patiënten en het monitoren van de voortgang van de patiënt?
- Welke niet-invasieve alternatieven zijn er beschikbaar om de neurofysiologische en skeletspierfunctie te beoordelen bij patiënten met langdurige COVID?
- Welke medicijnen kunnen de drempel voor post-exertionele malaise verhogen en hoe beïnvloeden deze behandelingen het langdurige verloop van de COVID-ziekte?
Voor patiënten en zorgverleners
De onderzoekers van het literatuuronderzoek naar Long Covid raden patiënten aan om, in overleg met hun zorgverlener, fysieke activiteiten binnen hun grenzen te houden en overbelasting te vermijden. Voor meer informatie en ondersteuning kunnen patiënten altijd terecht bij de ME/cvs informatielijn.
Het volledige reviewartikel van het literatuuronderzoek naar Long Covid, “Skeletal muscle adaptations and post-exertional malaise in long COVID“, is gepubliceerd in Trends in Endocrinology & Metabolism. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Rob Wüst (r.wust@vu.nl) of Ciska Schippers, communicatiemedewerker Vrije Universiteit Amsterdam, c.schippers@vu.nl.