25 maart 2025
Gezonde lucht, ofwel een gezond binnenklimaat, is een basisrecht voor ieder kind, en dit geldt zeker voor kinderen met ME/cvs, die al worstelen met hun ziekte. Wij roepen de Tweede Kamer op om een duidelijke wettelijke verplichting in te voeren, zodat schoolgebouwen de nodige bescherming bieden tegen gezondheidsrisico’s en zo bijdragen aan het onderwijs en welzijn van alle leerlingen, inclusief die met ME/cvs.
In de meeste gevallen gaat aan ME/cvs bij kinderen een virusinfectie vooraf. Ook is bekend dat nieuwe virusinfecties tot langdurige of zelfs blijvende verergering van de klachten van kinderen met ME/cvs leiden. Voorkomen van besmetting op school is daarom essentieel!
In het Wetsvoorstel Planmatige Aanpak Onderwijshuisvesting stond in een eerdere versie de zorgplicht voor een gezond binnenklimaat voor leerlingen. Maar die is nu geschrapt. Reden voor ons om een zienswijze in te dienen. Bij deze delen we de door ons ingediende zienswijze. Met dank aan Kinderen met Long Covid en Denise Orth van de Werkgroep Kinderen met ME van de ME/cvs Vereniging voor het opstellen!
ME/cvs heeft namelijk een verwoestend effect op het leven van de kinderen die ermee te maken hebben, en we constateren dat het huidige beleid en de wetgeving onvoldoende rekening houden met de specifieke behoeften van deze kinderen in het onderwijs. Schoolgebouwen moeten een veilige en gezonde omgeving bieden voor alle leerlingen, inclusief kinderen met ME/cvs. Voor deze groep is een goed binnenklimaat van vitaal belang, omdat zij door hun aandoening extra gevoelig zijn voor slechte luchtkwaliteit en de schadelijke effecten daarvan. Een slecht geventileerde school kan leiden tot verergering van hun klachten, zoals vermoeidheid, concentratieproblemen, hoofdpijn en spierpijn, wat hen nog verder uitsluit van hun recht op onderwijs.
Het belang van een gezond binnenklimaat
Het belang van een gezond binnenklimaat wordt in verschillende onderzoeken onderschreven. Het RIVM benadrukt dat slechte luchtkwaliteit op scholen de concentratie, leerprestaties en gezondheid van leerlingen nadelig beïnvloedt. Dit geldt niet alleen voor gezonde leerlingen, maar in nog sterkere mate voor kinderen met ME/cvs, die reeds kampen met concentratieproblemen en vermoeidheid.
Daarnaast benadrukt de “Handreiking Optimaal Ventileren op Scholen” het belang van goede ventilatie voor het welbevinden van leerlingen en onderwijspersoneel. Een goed geventileerde onderwijsruimte draagt bij aan betere leerprestaties en vermindert de blootstelling aan gezondheidsrisico’s zoals verspreiding van luchtwegvirussen via de lucht, zoals COVID-19 en andere griepvirussen.
Voor kinderen met ME/cvs is het risico op verergering van hun symptomen door een slechte luchtkwaliteit groter. Een onvoldoende geventileerde ruimte kan niet alleen de concentratie en het welbevinden verminderen, maar ook leiden tot het verergeren van symptomen van deze chronische ziekte, waardoor kinderen vaker ziek thuis moeten blijven of zelfs volledig uitvallen. Dit heeft een direct negatieve invloed op hun onderwijsdeelname, hetgeen hun ontwikkeling en toekomstperspectief ernstig schaadt.
Daarnaast constateert Het Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO) over onderwijshuisvesting dat een substantieel deel van de schoolgebouwen niet voldoet aan de wettelijke ventilatie-eisen, wat naast negatieve gevolgen voorleerprestaties en gezondheid, ook schuurt aan de rechten van het kind en leerkrachten op een gezonde leef- en werkomgeving.
Ondanks diverse aangenomen moties, is in de praktijk de binnenlucht-kwaliteit op scholen nog steeds niet op orde, waardoor kinderen en personeel nog steeds risico lopen op blootstelling aan slechte luchtkwaliteit. Kinderen brengen een groot deel van hun tijd op school door en worden daar blootgesteld aan slechte luchtkwaliteit, wat hun concentratie, leerprestaties en algemene gezondheid schaadt.
Nederland kent naar schatting zo’n 20.000 kinderen met de diagnose ME/cvs, dit cijfer ligt in de praktijk nog hoger door het aantal kinderen met Long Covid dat voldoet aan de ME/cvs criteria, en dat aantal blijft groeien. Ondanks het besef van de ernst van deze ziekte, ontbreekt het aan specifieke beleidsmaatregelen die gericht zijn op de zorg en het onderwijs voor kinderen met ME/cvs. Dit probleem wordt verergerd door het feit dat de luchtkwaliteit op veel scholen nog steeds niet voldoet aan de noodzakelijke normen, wat de situatie voor kinderen met ME/cvs alleen maar bemoeilijkt.
Het verbeteren van het binnenklimaat in scholen is een essentieel onderdeel van de oplossing voor het verbeteren van de onderwijskansen van deze kwetsbare groep kinderen.
Wettelijke kaders en tekortkomingen De Arbowetgeving verplicht scholen om te zorgen voor een gezonde en veilige werkomgeving voor hun personeel, maar de focus ligt vooral op de bescherming van medewerkers, niet op de leerlingen. De Wet op het Primair en Voortgezet Onderwijs vereist dat scholen een veilige leeromgeving bieden, maar legt geen expliciete eisen op voor het binnenklimaat en de luchtkwaliteit. Het is verstandig om vooruit te kijken naar een mogelijke wettelijke verplichting. Zonder tijdige implementatie bestaat het risico dat nieuwe schoolgebouwen wederom onvoldoende gezond worden gebouwd, terwijl ze decennialang meegaan. Een wettelijke verplichting op korte termijn voorkomt toekomstige gezondheidsproblemen en extra kosten.
Daarnaast stelt het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK) dat elk kind recht heeft op de grootst mogelijke mate van gezondheid en toegang tot passende gezondheidszorg. Artikel 24 verplicht overheden om kinderen te beschermen tegen gezondheidsrisico’s, maar dit is helaas geen direct afdwingbare nationale wetgeving. Het Besluit Bouwwerken Leefomgeving (BBL) stelt wel bouwtechnische eisen voor schoolgebouwen, waaronder ventilatie, maar veel bestaande schoolgebouwen voldoen nog steeds niet aan de noodzakelijke ventilatiestandaarden. Dit vormt een ernstig risico voor de gezondheid van kinderen, vooral voor kinderen met ME/cvs, die extra kwetsbaar zijn voor luchtkwaliteit-problemen.
Conclusie gezond binnenklimaat
Daarom is het schrappen van de zorgplicht voor een gezond binnenklimaat in het wetsvoorstel onacceptabel. Het maakt het voor schoolbesturen moeilijker om verantwoordelijkheid te nemen voor de gezondheid van leerlingen en zorgt ervoor dat de risico’s van slechte ventilatie niet effectief worden aangepakt.
In de internetconsulatie van 2023 was een van de onderdelen van het wetsvoorstel nog een zorgplicht voor schoolbesturen voor een gezond binnenklimaat. Dit onderdeel blijkt echter geschrapt te zijn, valt te lezen in een artikel op de website van de PO-raad. Dit is onacceptabel, omdat het juist essentieel is om wettelijk vast te leggen dat scholen de gezondheid van kinderen beschermen. Het ontbreken van deze verplichting zorgt ervoor dat ventilatieproblemen tussen wal en schip blijven vallen. Het schrappen van de zorgplicht uit de wet betekent dat schoolbesturen geen expliciete verantwoordelijkheid meer dragen voor een gezond binnenklimaat, terwijl dit juist essentieel is voor de gezondheid en leerprestaties van kinderen. Dit is een ernstige omissie die dringend hersteld moet worden.
Oproep
Gezien de urgente problematiek van kinderen met ME/cvs, is het van groot belang dat de Wet Planmatige Aanpak Onderwijshuisvesting expliciet aandacht besteedt aan luchtkwaliteit en ventilatie.
Wij doen een beroep op de vaste Kamercommissie van OCW om de volgende maatregelen te nemen:
1. Een wettelijke zorgplicht voor een gezond binnenklimaat op scholen op te nemen in de Wet planmatige aanpak onderwijshuisvesting.
2. Schoolbesturen wettelijk te verplichten om preventieve maatregelen te nemen om de luchtkwaliteit te verbeteren en gezondheidsrisico’s te beperken, met bijzondere aandacht voor kwetsbare groepen zoals kinderen met ME/cvs.
3. De implementatie van verbeterde ventilatie- en luchtkwaliteitsnormen te versnellen, zodat scholen tijdig voldoen aan de noodzakelijke eisen voor een gezond binnenklimaat.
4. Kinderen met ME/CVS specifiek te betrekken in de plannen voor gezondheidsbeleid op scholen, aangezien hun gezondheid direct afhankelijk is van een goede luchtkwaliteit.
Gezonde lucht is een basisrecht voor ieder kind, en dit geldt zeker voor kinderen met ME/cvs, die al worstelen met hun ziekte. Wij roepen de Tweede Kamer op om een duidelijke wettelijke verplichting in te voeren, zodat schoolgebouwen de nodige bescherming bieden tegen gezondheidsrisico’s en zo bijdragen aan het onderwijs en welzijn van alle leerlingen, inclusief die met ME/cvs.
Lees hieronder de gehele brief aan de leden van de vaste Kamercommissie van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap:
Zienswijze voor Kinderen met ME/cvs op het Wetsvoorstel Planmatige Aanpak Onderwijshuisvesting